Nham Đầu cái búa

Đức Sơn, thầy của Nham Đầu, có lần bảo Nham Đầu, “Trong chùa này có hai ông tăng đã ở với tôi nhiều năm. Hãy đi khám nghiệm xem.”

Fugai: Tại sao ông không tự mình đi ?

Nham Đầu vác một chiếc búa đến cái am nhỏ nơi hai ông tăng đang thiền định.

Fugai: Ông đã lau mắt sạch chưa vậy?

Nham Đầu giơ búa lên nói, “Nếu các ông nói một chữ Thiền, tôi sẽ chém đầu các ông. Nhưng nếu các ông không nói gì cả, tôi sẽ chặt đầu các ông.”

Fugai: Không gió mà dậy sóng.

Hai ông tăng tiếp tục thiền định, để mặc Nham Đầu.

Fugai: Mấy ông Phật đá.

Nham Đầu ném búa xuống, nói, “Các ông đúng là người học Thiền.”

Fugai: Nham Đầu tự mua tự bán.

Rồi Nham Đầu trở lại, kể sự tình cho Đức Sơn nghe.

Fugai: Tướng bại trận chẳng nên bàn chiến lợi phẩm.

Đức Sơn đồng ý, “Tôi thấy rõ phiá ông, còn phiá kia thế
nào?”

Fugai: Ai là phía kia?

Nham Đầu đáp, “Động Sơn nhận nhưng Đức Sơn chẳng nhận.”

Fugai: Người ta có nên đến xứ muỗi vì chẳng thích xứ bọ chét không?

Như Huyễn: Động Sơn thường thiền định với tăng chúng, thỉnh thoảng dùng công án, còn Đức Sơn dồn họ vào góc tường bằng đe dọa. Tôi nhập bọn với Fugai khi hỏi, “Ông đã lau mắt sạch chưa vậy?” Chỉ vì Thiền chia thành hai tông chính nhưng không có nghĩa là tông này chẳng bao giờ dùng phương pháp của tông kia.

Genro: Tại sao Nham Đầu bảo hai ông tăng nên ở trong tông môn của Động Sơn mà không thích nghi với tông môn của Đức Sơn? Độc giả thực sự của Thiết Địch Đảo Xuy [tức ‘Tiếng Sáo Thép’] nên tham lời đáp này.

Fugai:

Tại sao Genro bảo người đọc nên tham thiền?

Genro:  

Hai thanh sắt chận cửa,
 
[Fugai: Ông làm sao mở được?].

Một mũi tên xuyên qua.
[Tên đó không đủ mạnh].

Chẳng nói pháp Đức Sơn;
[Rất ư là khó thấy].

Rốt cuộc, sư đã bỏ.
[Chó nhà đôi khi cắn].

Như Huyễn: Thay vì bảo Nham Đầu đi, Đức Sơn nên bằng lòng với hai ông tăng. Nham Đầu luôn luôn gây phiền phức. Theo ý tôi, Đức Sơn bị bại, chẳng phải Nham Đầu. Khi tôi tiếp một vị khách thích tranh luận, tôi đãi trà, không để cho ông ta nói nhiều trong lúc chúng tôi uống trà, và ông ta đã bỏ đi sau tách trà thứ ba.